Sinestezi kelimesinin kökeni Yunanca syn (birlikte) ve aisthēsis (algı) sözcüklerinden gelmektedir. Duyuların birlikte algılanması veya birbirine karışmasına sebep olan nörolojik bir sorundur.

Sinestezik bireylerde bir duyu organından gelen sinyaller, başka bir duyu organının işlenmesinden sorumlu bölgelere gitmektedir. Bu bireyler duyular gibi algıları da birbirine karıştırabilmektedirler.

Peki sinestezi belirtileri ve çeşitleri nelerdir?

Sinestezik insanların beyin yapısının işleyişi hakkında çok az bilgi sahibi olmamıza rağmen araştırmalar, çocukluğunda soyut kavramlarla yoğun ilgilenen bireylerde çocukluk dönemlerinde ortaya çıkabileceğini gösteriyor. Fakat herkes doğuştan farklı algılara sahip olduğunu bilerek doğmadığı için birçok sinestezik, yaşadığı bu algısal farklılıkların farkında olmadığını söylüyor. Sinestezinin çok doğalmış gibi görünen yapısı sayesinde kişiler bunu gerçek bir durum gibi algılıyor. Popüler medyada ise sinestezi bazen bir hastalık olarak nitelendirilse de sinestezikler bunu hayatlarında bir olumsuzluk olarak görmüyorlar.

Sinestezinin pek çok çeşidi bulunmasına rağmen bu sorunu; sebebi bilinmeyen ve çoğunlukla geçici olan “idiyopatik” ve sonradan kazanılmış, genellikle başka bir hastalıktan ötürü ortaya çıkan “edinilmiş (sonradan kazanılmış) sinestezi” olarak iki ana başlıkta toplayabiliriz. Buna renkleri ses, sayıları ise renk olarak görmek de örnek verilebilir. Belki hayatınızda daha önce sinesteziyi duymamış veya sinestezik birey görmemiş olabilirsiniz fakat araştırmalara göre her 23 kişiden birinde yani nüfusun en az %4,4’ünde bu soruna rastlanılmaktadır.

Beynimizin işleyişsel problemlerinden sadece biri olan sinestezi, doğru yönlendirme sayesinde şimdiye kadar var olan sinestezikler arasında, bu ilginç özelliklerinden ötürü kendisini sanata ve bilime adayan çok sayıda ünlü isim mevcuttur. Yazar Vladimir Nabokov, besteci Duke Ellington, şair Charles Baudelaire gibi isimler sinestezik bireylere örnek verilebilir.

Hazırlayan: Melis Cemre Karaca