Yalın üretim dendiğinde akla gelen ilk çağrışım sadelik olsa da asıl atıf tüm olumsuz koşulların minimal hale getirilmesinedir. Bu olumsuzluklar ise hata, maliyet, işçilik, fire ve benzeri gibi işletmeyi kötü etkileyen her şeydir. Asıl strateji, tüm bu olumsuzluklardan kurtulup en kısa zamanda, en verimli şekilde, en iyi üretim şemasıyla, en hatasız şekilde istenilen üretimi elde etmektir.

Yalın üretim, 20. yüzyılda tatminkâr kârlılık olan ve fazla kârın üretim sayısındaki artışa bağlı olduğu ancak çok üretimin kalitede büyük eksiklikler oluşturduğu, fabrikaların her birinin kendine ait farklı sistemlere sahip olduğu bir dönemde mevcut karmaşa ve düzensizliği ortadan kaldırmak için çalışan mühendisler tarafından ortaya çıkartılmıştır. Halen daha bu sistem mevcut sanayide ağırlıklı olarak kullanılmaktadır.

Yalın üretim tarih olarak Ford üretim sisteminden etkilenen ve bunu kendi dinamikleri ile birleştirmek isteyen Japon mühendisler Eiji Toyoda ve Taiichi Ohno tarafından Toyota firması için geliştirilmiştir. Zamanın bu iki dehası, Amerika’da Henry Ford tarafından oluşturulmuş Ford üretim modelini bir fabrika ziyaretinde incelemeleriyle bu üretim yönteminin temellerini atmışladır. Fabrika ziyaretinin ardından verimli gördükleri çoğu tekniği Toyota tesislerinde uygulayan bu iki deha, daha sonrasında kendi üretim yöntemlerini de göz önüne alarak çeşitli eklemeler yapmış ve günümüz yalın üretimini oluşturmuşlardır. Kendi katkıları ile geliştirdikleri bu sistem o kadar başarılı bir hale gelmiştir ki 1980 yılına gelindiğinde Amerikan otomobil firmaları 8 milyon otomobil üretebilirken öncülüğünü Toyota firmasının yaptığı Japon Otomotiv sektörü 11 milyon araç ile zamanın devini geçmeyi başarmıştır. Bunun yaşanılmasındaki temel sistem Amerikan firmalarından alıp üstlerine yeni katkılar sağlamış ve yeni bir üretim modeli oluşturmuş oldukları yalın üretim sistemidir. Zamanında Toyota firmasının daha sonrasında otomotiv sektörünün tamamında yaygınlaşan yalın üretim sistemi, bunun ardından çok farklı sektörler ve firmalar tarafından da kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzde de hala 5S, Tek parça akışı, U Hatları, İş Rotasyonu, Poko-Yoke sistemi ve Kalite çemberi dünya çağında her alanda tercih edilmektedir.

Günümüzde bu sistem ile çalışan fabrikalar rakiplerine göre daha düzenli ve istikrarlı üretim yapmasının yanı sıra aynı kalite düzeyinde üretimler de yapabilmektedir. Kurumsallaşmış her firmada yalın üretim adımlarından en az bir tanesini görebilirsiniz.

Hazırlayan: Hasan Gökberk Bahçavan