Örümcekler, genellikle bir çoğumuzun korktuğu sekiz bacaklı dostlarımızın akla ziyan bir şekilde ördüğü geometrik yapıları sizce de yakından incelemeye değmez mi?

Örümcek ağları, bildiğimiz üzere örümcekler tarafından avlarını yakalamak için kurulur. Örülen bu proteinli yapı örümceklerin örü memelerinde üretilir. Örümcek ağlarının birçok çeşidi vardır. En bilineni daire sarmallı düzgün geometrik şekle benzeyen yapıdır. Örümcekler bu yapıyı örmeye dış çevreden başlayıp içe doğru uzanan iplikleri örerler ve daha ortadan başlayarak dairesel sarmallar şeklinde devam ederler. Dairesel sarmallı ağ ile günde onlarca böcek avlayabilirler. Bazı örümcekler ise ağını karmaşık şekilde örer. Karmaşık ağ şekli ise amacı avını ağın ortasına düşürüp dolamaktır. Tabakalı ağ olarak adlandırılan, hamak şekline benzeyen yapı bir av ipliklerden birine girdiği zaman örümcek pusuya yattığı yerden çıkar ve avını kolayca yakalar. Genellikle bu yapı kalıcıdır ve düzenli olarak onarılır. Örümcekler avından saklanmak, yumurtalarını saklamak ve çiftleşme zamanını beklemek için Huni Ağı olarak adlandırılan huniye benzer yapıyı örer. Son yapı ise birçok alanda kullanılan ve bu yapı için örümcek çiftlikleri oluşturulan Yün Ağı adını şekil açısından değil de içeriğinden almıştır. Bu ağları oluşturan yapışkan ipek, elektrostatik yüklü nanofiberlerden oluşur ve gördüğümüz kısımdan daha fazlasını barındırmaktadır.

Oxford Üniversitesi’nde bulunan araştırmacılar örümcek ağlarının esnek olma sebebini üzerinde bulunan yapışkan maddelerin elektriksel özellikleri olmasını belirtiyor. Esneme sayesinde yakınlarından elektrik yüklü bir cisim geçtiği zaman esniyor ve avını kolayca yakalayabiliyor.

Örümcek ipi veya ağının doğada bilinen en sağlam lif yapılarından biri olduğu belirtiliyor. Esnekliği ise malzeme açısından tüm sektörlerin ilgisini üzerinde barındırıyor. Havacılık, tekstil, giyilebilir teknoloji ve tıp teknolojileri alanlarında malzeme bilimcilerin gözdesi ancak doğal olarak bu yapıyı temin etmekte zorlanıyorlar. Yapay olarak üretmenin ne kadar mümkün olsa da yapısında bulunan ve açıklanamayan bazı protein yapılar nedeniyle üretilemiyor. Ayrıca ağın yapısında protein dışında az miktarda şeker ve yağ gibi organik yapıtaşları da bulunduğu söylenmektedir. Ağlarındaki hayran bıraktıran mimarinin temelinde kendine özgü dizilmiş proteinler yer almaktadır.

Her ne kadar teknoloji gelişmeye devam etse de bazı şeylerin taklit edilemeyeceğini görmekteyiz. Çoğu hayvansal yapılar genellikle kendiler has dokusu ile taklit edilemez olduklarını bizlere sundu. Toplum tarafından göz ardı edilen örümcek ağları da bunlardan yalnızca birisi.

Hazırlayan: Kadir Kabasakal