Lastik ve tekstil fabrikasından uzaya uzanan bir yol ve bu yolun mimarı Valentina “Chaika” Tereşkova.

Takvim yaprakları 1961 Nisanının 12’sini gösterdiğinde Sovyetler Birliği (SSBC) uzaya ilk insanı yollayarak ABD’ye karşı uzay yarışında öne geçmişti. Sovyetler Birliği’nin baş roket mühendisi Sergey Korolyev, bu başarısının hemen ardından uzun zamandır planladığı projeyi de hayata geçirmeye karar vermişti: Uzaya ilk kez bir kadın kozmonot göndermek. Ona göre uzaya kadın kozmonot göndermek ABD’ye uzay alanında üstünlük kurmak ve ilkleri yaşatmaya devam etmek demekti. Bunun için Sovyetler Birliği Uzay Programı seçmeleri açıldı ve sadece kadınlara açık olan programa 400 başvuru geldi. Başvuranlardan sadece beşi eğitim almaya hak kazanırken bu isimler arasında Valentina Tereşkova da bulunmaktaydı. Valentina’nın uzay yolculuğu işte böyle, diğer dört kadınla birlikte, yaklaşık sekiz ay sürecek olan eğitim programıyla başladı.

Valentina Tereşkova, 8 yaşında başladığı okulunu tekstil fabrikasında çalışması nedeniyle 16 yaşında bıraktı. Yine de bu onun eğitimden tamamen kopması anlamına gelmiyordu. Çalışırken bir yandan endüstri okulunun kurslarına devam etti çünkü her ne kadar hayatını tekstil fabrikasında geçireceğini düşünse de ilgi alanları çok farklıydı. Mesela gökyüzüne ilgisi çok fazlaydı. Yaptığı bir röportajda bu ilgiyi “Çocukken yıldızlara gitmeyi hayal ederdim. Mümkün olsa süpürge sopası ile gökyüzüne uçardım.” cümlesiyle açıklıyor. Aynı zamanda hobi olarak yaptığı paraşütçülüğün sebebine değinirken gökyüzüne yakın olmak istediğini, bu yüzden de paraşüt ile gösteri yapmaya başladığının altını çiziyor. Genç yaşlarında paraşüte ilgisi olan ve bölgesel ödüller kazanan Tereşkova bu yeteneği sayesinde uzay programında diğer adaylardan öne çıkıyor ve programın sonunda SSBC Komünist Partisi birinci sekreteri olan Nikita Kruşçev tarafından gelen bildiriye göre uzaya gidecek ilk kadın olarak seçiliyor.

16 Haziran 1963 sabahı tarihi uçuşa hazır olan Tereşkova, Vostok 6 ile Kazakistan’daki Baykonur Uzay Üssü’nden fırlatıldı. Valentina yer kontrol ile iletişimde Rusçada “martı” anlamına gelen “Chaika”’yı kod adı olarak seçti ancak birtakım aksaklıklar onu bu simgeden ayıracaktı. Keza Valentina, yolculuk sırasında verilen yemeklerin bayat olması sebebiyle küçük uzay aracının içinde rahatsızlandı. Midesi bulanıyordu ve bacaklarına kramplar girmeye başlamıştı fakat kemerini sökmemesi yönünde uyarılmıştı. Bu duruma rağmen dünya etrafında 48 tur atarak uzayda yaklaşık 3 gün geçirmeyi başardı. Valentina artık dünya çapında bir ün kazanmıştı ve uzaya giden ilk kadın olarak adını tarihe yazdırmıştı.

Valentina’nın uzaya giden ilk kadın olması, dünya çapında cinsiyet eşitliği noktasında ikon haline geldi. Bu başarı sonrası siyasete atılıp bu alanda birçok görev yapan Tereşkova, halen aktif siyasi hayatını devam ettiriyor.

Hazırlayan: Kadir Kabasakal