Dünya üzerinde en derin nokta olarak bildiğimiz Mariana Çukuru, 1872-1876 yılları arası sefer yapan Challenger adlı İngiliz su altı araştırma gemisi tarafından keşfedilmiştir. Challenger, Batı Pasifik’e ulaştığında bu bölgenin diğer yerlere oranla daha derin olduğu fark edilmiş. Derinliğini ölçmek için 8 km uzunluğunda bir ip salınmış ama yetmemiştir. Böylece su altının düz olmadığı ilk defa kanıtlanmıştır.

Keşfini sağlayan gemiye ithafen ‘Challenger Deep’ adıyla da anılan çukur, Pasifik Okyanusu’nda, Endonezya ve Japonya arasındaki Guam Adası’nın güneybatısında yer almaktadır. Yapılan son ölçümlere göre derinliği 10.994 metre olan çukur, Pasifik Plakası ile Filipin Plakası’nın çarpışması sonucu oluşmuştur. Suya atacağınız 1 kg ağırlığındaki bir metalin tabana ulaşması yaklaşık olarak 1 saat sürecektir. Dip noktadaki basınç ise yeryüzündeki basınçtan 1000 kat daha fazladır. Aşırı basınç ve soğuk ortama adapte olmuş birçok mikroorganizma, balık ve yengeç türü burada yaşamaktadır. Buradaki yaşamın temel kaynağı, 300 dereceye ulaşan volkanik püskürmelere dayanabilen ve ortaya çıkan sülfürü metabolize edebilen bakterilerdir. Mariana’da yaşayan canlıların tarih öncesi dönemden bu yana var olduğu düşünülmektedir.

1953 yılında İsviçreli bilim insanı Auguste Piccard, bu yüksek basınca dayanabilecek Triest batiskafını yapmıştır. 7 yıl süren testlerin ardından 23 Ocak 1960’ta Piccard’ın oğlu Jacques ve ABD Donanması’ndan Teğmen Donald Wash Mariana Çukuru’na inmeyi başaran ilk insanlar olmuştur. En derin noktaya ulaşmaları 3 saat 15 dakika sürmüş ve dalış 5 saatte tamamlanmıştır. Buldukları bu nokta dünyanın en büyük dağı Everest’i bile kolaylıkla yutabilecek derinliktedir. Titanik, Avatar, Terminatör gibi filmleriyle tanıdığımız usta yönetmen James Cameron ‘Deepsea Challenger’ adlı özel denizaltısıyla 25 Mart 2012’de 2.5 saatte çukura tek başına inmeyi başarmış ve 3 saat inceleme yapmıştır. Bundan 7 yıl sonra Amerikalı kaşif Victor Vescovo çukurun dibinde yaptığı 4 saatlik araştırma sonucunda deniz canlıları ve renkli kayalıklar ile karşılaşmıştır.

Dünyada Mariana Çukuru gibi daha pek çok çukur bulunmakta fakat Mariana’nın dip noktası Dünya’nın milyarlarca yıl yaşında olduğunu bizlere kanıtlamaktadır.

Hazırlayan: Aylin Türk