Günümüzde, dünya çapında diğer içeceklere oranla kafein içeren içeceklerin tüketimi oldukça yüksektir ve yetişkinlerin yüzde 90’ının her gün kullandığı bir maddedir. Genellikle uykumuzu açması için uyarıcı olarak kullanırız.

İlk olarak Alman kimyager Friedich Ferdinand Runge tarafından 1819’da bulunmuştur ve Alman kimyager kafein ismini kimya literatürüne geçirmiştir. Kahveden yararlanarak bu ismi vermiştir. Tüketimi dünya genelinde %75 oranında kahveyle yapılmaktadır. Toplum tarafından kafein denince akla ilk olarak kahve gelmesine karşın kafein, 60’tan fazla bitkide, çay yapraklarında, kakao, çikolata ve alkolsüz içeceklerde yer almaktadır.

Kafein doğal olarak ortaya çıkar ve dünya üzerindeki en yaygın ergojenik madde olarak kabul görmektedir. Ergojenik madde, sportif performansı arttırmak amacıyla kullanılan besin kaynaklı destek ürünlerinin içeriğinde bulunmaktadır.

Kafeinin çalışma sistemi beynimiz tarafından yönetilmektedir. Beynimiz uykuda olmadığı zamanlar adenozin reseptörlerine bağlı madde oluşur. Adenozin seviyesi, yoğun çalışma ve az uyuduğumuz zamanlarda yükselerek bizi bitkin kılar. Kafein ise adenozinle aynı işlemi görür ve 4-6 saat arasında adenozinin yerine geçip uyku ve yorgunluk hissinden arınmamızı sağlar.

Kafeinin alım miktarının normali kişiden kişiye değişiklik gösterse de genel olarak kilogram başına 4-6 miligram olarak alınması önerilmektedir. Kafeinin etkisi 250 miligram ve üzeri dozlarla başlamaktadır ve 400 miligrama kadar tüketiminde hiçbir sakınca görülmemektedir. Bazı içeceklerin yaklaşık kafein miktarları:

Filtre Kahve: 150 miligram

Espresso: 100 miligram

Türk Kahvesi: 60 miligram

Siyah Çay: 50 miligram

Yeşil Çay :20 miligram

Gerektiğinden fazla doz alındığında bazı yan etkileri belirmektedir. Yan etkilerden en bilinenleri;

• Uykusuzluğa bağlı sinirlenme
• Mide bulantısı
• Vücudun aşırı ısınması ve nabzın aşırı yükselmesine bağlı el titremesidir.

Ayrıca kahvenin faydaları da oldukça fazladır. Faydalarından bazıları;

• Bazı araştırmalarda alzheimeri önlemede etki ettiği kanıtlanmıştır.
• Konsantrasyon ve dikkat artışı sağlar.
• Kas ağrılarını azaltır ve antrenman devamlılığı sağlar aynı zamanda spor yapan sporculara dayanıklılık ve güç verir.
• Karaciğer hastalıklarına yakalanma oranını düşürmektedir.

Kafein uzun kullanıldığı zaman bağımlılık yapmaktadır. Bağımlılık sonucunda ise vücut kahve toleransı oluşmaktadır. Daha detaylı açıklamak gerekirse, ilk gün içtiğiniz 1 bardak kahvenin 1 hafta sonra aynı etkiyi veremeyeceğini göstermektedir. Böyle durumlarda tekrar kahve toleransını yenmek için 3-8 gün arasında vücudunuza kafein almamanız gerekmektedir. Kafeine ara verdikten sonra tekrar eskisi gibi enerji verip uykunuzu açmaya yardımcı olur.

Sonuç olarak, kafein gerektiği kadar alındığı zaman yaşam kalitenizi arttıracaktır fakat doz aşımı yapıldığı andan itibaren sağlık sorunları ortaya çıkma olasılığı artacaktır ayrıca kafein toleransınız oluşacaktır. Bu yüzden dozunda ve sağlık sorunları yaratmayacak bir şekilde kullanarak hayatınızı kolaylaştırmada kafeine yer verebilirsiniz.

Hazırlayan: Kadir Kabasakal