Bir ürün, son satış halini almadan önce onlarca işlemden geçmektedir. Her seferinde bir işlem geriye gidersek geleceğimiz son nokta ürünün ham maddesidir. Örnek olarak plastikten yüz binlerce belki de daha fazla çeşit ürün elde edebilirsiniz. Bu yüzden ülkelerin hammadde stokları ve hammadde ticaretleri her zaman çok kritik bir konu olarak tartışılmıştır. Bu yazımızda Türkiye’nin 2016-2017 yılı ithalat verilerini ve bu veriler içerisinde bulunan hammaddelerin oranlarından bahsedeceğiz. İlk olarak yapılan ithalatın büyüklüğünü göstermek amacıyla 2016 yılından bir örnek verelim. 2016’da toplam ithalatın içinde ham madde ithalatının payı %66,9’dur.

Türkiye’nin 233,8 milyar $ olan 2017 yılı toplam ithalatı içinde;

• İlk sırayı petrol ürünleri 37,2 milyar $ ile almaktadır.
• Makine 27,2 milyar $ ile ikinci,
• Elektrikli makine 21,2 milyar $ ile üçüncü,
• Kıymetli metaller ve motorlu taşıtlar hemen hemen aynı 17,4 milyar $ ile dört ve beşinci,
• Demir çelik 16,8 milyar $,
• Plastik 13,3 milyar $, ile 10 milyar $ üzerinde ithalatla altı ve yedinci sıradadır.
• Organik kimyasal ürünler (5,4 milyar $), optik, ölçü kontrol aletleri (5 milyar $), eczacılık ürünleri (4,5 milyar $), alüminyum (3,5 milyar $), bakır (3,3 milyar $), pamuk, pamuk ipliği ve mensucat (3 milyar $) ile izlemektedir.

Yukarıda sıralanan fasıllar toplam ithalatın %75’ini oluşturmaktadır.

Şimdi seçili ürünlerin hammadde ithalatı/toplam ithalat oranlarına bakalım. Bu sıralama yarı işlenmiş, işlenmiş, son ürün, hammadde fark etmeksizin en büyük oranın hammaddeye ait olduğu ürünleri gösterecek. 2016 yılından alınan verilere göre yapacağımız sıralamada hammadde ithalatı/toplam ithalat oranı %90’dan fazla olan ürünler olacak;

• Mineral yakıtlar, mineral yağlar: %97,4
• Demir ve çelik: %100,0
• Plastik ve plastikten mamul eşya: %94,0
• İnciler, kıymetli tas ve metal mamulleri, madeni paralar: %93,3
• Alüminyum ve alüminyum eşya: %97,3
• Demir veya çelikten eşya: %89,6
• Bakır ve bakırdan eşya: %97,9
• Kağıt, karton: kağıt hamurundan kağıt ve kartondan eşya: %93,0
• Kauçuk ve kauçuktan eşya: %94,4
• Sentetik ve suni devamsız lifler: %100,0
• Boyacılıkta kullanılan hülasa, boya, macun, sakızlar: % 99,8
• Adi metallerden çeşitli eşya: %97,7
• Metal cevherleri, cüruf ve kül: %100,0
• Çinko ve çinkodan eşya: %100,0
• Taş, alçı, çimento, amyant, mika vb. maddelerden eşya: %99,9

Hazırlayan: Fatma Zehra Ayhan