Bilim insanları, kardiyovasküler hastalığına sahip insanlarda tıkalı damarları değiştirmek, böbrek yetmezliği tedavisine yardımcı olmak ve daha birçok hastalığa tedavi bulmak için kan damarları üzerine uzun süredir çalışmalar yapmaktadırlar. Geçtiğimiz günlerde ise İsviçre ve Çin’deki bilim insanları yara iyileşmesi ve gen terapisi için programlanabilen elektronik kan damarı üretmeyi başardılar.

Üretilen Damarın Özellikleri

İlaç aktarımı, yara iyileştirme ve gen terapisi gibi özelliklere sahip elektronik damarlar, silindirik bir çubuğun içine iletken metal-polimer membran sarılarak yapıldı. Ayrıca esnek ve biyobozunur bir yapıya sahip olan cihaz, doğal kan damarı gibi davranış gösterdi. Hatta diğer elektronik cihazlarla koordineli olarak çalışabilecek yapıya sahiptir.

Yapılan Deneyler

Elektronik damar için önce laboratuvar deneyleri yapıldı. Bu deneylerin birinde, damarlar elektriksel uyarıldığında yara iyileşmesinde endotel hücrelerinin çoğaldığı ve göçünü artırdığı gözlemlendi. Böylece elektriksel uyarımla yeni endotelyal kan damarı dokusunun oluşumu kolaylaştırabileceği düşünüldü. Başka bir deneyde ise kan damarlarının esnek devresini elektrik alanı oluşturan bir cihaza bağlayarak hücre zarının daha geçirgen hale gelmesi amaçlandı. Bu deney sonucunda yeşil floresan protein DNA’sını üç tür kan damarı hücresine başarıyla iletildiği gözlemlendi.

Yapılan deneyler olumlu sonuçlanarak tavşanlarda beyne, boyuna ve yüze kan sağlayan önemli bir arteri değiştirmek için elektronik damar kullanıldı. Üç aylık bir çalışmanın ardından implantlar tavşanlardan çıkarıldı ve tavşanların iç organları analiz sonucunda iltihap belirtisine rastlanmadı. İnsanlar üzerinde denemelere geçilmeden önce diğer hayvan gruplarında uzun vadeli güvenlik testleri ve daha fazla çalışmaların yapılması gerektiği vurgulanmasına ek olarak, elektronik damar ile eşleştirilmiş olan diğer cihazların boyutunun daha küçük olması gerektiği söylendi.

Baş yazar Xingyu, “Gelecekte, tüm işlevsel parçaları tamamen implante edilebilir ve hatta tamamen biyolojik olarak parçalanabilir hale getirmek için minimize edilmiş piller ve yerleşik kontrol sistemleri gibi en aza indirilmiş cihazlarla entegre edilerek optimizasyonların yapılması gerekiyor” dedi.

Hazırlayan: Merve Sevgi