Ticarete girsek köşeyi döneriz diye düşünenimiz çok olmuştur. Üretim firmaları dışında bu işi aracılık ile yaparak da büyüten ve ülkenin ekonomisine katkı sağlayan çok fazla firma ve kuruluş mevcuttur. Fakat bu ticaret işleri düşündüğümüz kadar kolay olmayabilir. Büyük hacimli alım-satım yapan ve ekonomiye gözle görülür katkılar sağlayan tüzel ve özel kişiler için ülkelerin kolaylık amacıyla oluşturduğu farklı kanunlar mevcut. Bunların başında ise Serbest Bölgeler Kanunu geliyor.

İlk önce serbest bölge nedir onu anlayalım;

Serbest bölgeler ülkemizin siyasi sınırları içerisinde olmasına karşın ülkede uygulanan dış ticaret, vergi, gümrük, hukuki ve idari düzenlemelerin kısmen uygulandığı ya da hiç uygulanmadığı, teşviklerin daha fazla olduğu fiziki olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılan bölgelerdir. Türkiye’de 4 tanesi İstanbul’da olmak üzere toplam 19 adet serbest bölge bulunmaktadır.

Serbest Bölgelerin Amaçları;

• Dış ticareti arttırmak
• Yerli üreticilerin dünya piyasalarındaki fiyattan girdi temin etmelerini sağlamak
• İhracata dönük sanayilerin gelişmesini teşvik ederek ihracatı arttırmak
• Döviz girişini arttırmak
• Yeni iş imkânları yaratarak istihdam sorununun çözümüne yardımcı olmak
• Gelişmiş üretim ve yönetim tekniklerinin yurtdışından getirilmesiyle ekonomik standartları yükseltmek

Serbest Bölgeler Kanununa göre tüzel ve özel kişilere sağlanan avantajlardan bazıları;

• Gümrük vergisinden %100 muafiyet
• İmalat şirketleri için kurumsal vergiden %100 muafiyet
• Damga vergisinden %100 muafiyet
• Emlak vergisinden %100 muafiyet
• Mülk alım-satımında tapu harcından muafiyet
• Mallar süre sınırlaması olmaksızın serbest bölgelerde tutulabilmektedir
• Serbest bölgeler ile diğer ülkeler ve serbest bölgeler arasında dış ticaret rejimi uygulanmaz

Bu sayede ülkeler kendi ekonomilerine kattıkları değerleri çok daha kolay arttırabiliyorlar. Her türlü sektörü içerisinde barındıran serbest bölgelerde oranı en fazla olan %84,04 ile sanayi ürünleri sektörüdür. Türkiye’de kurulmuş 19 serbest bölgede; direkt olarak 65.000 kişi, dolaylı olarak da 150.000 kişinin üzerinde istihdam sağlanmaktadır. Oluşturulan ticaret hacminin büyüklüğünü ifade etmek amacıyla örnek olarak İstanbul İhtisas Serbest Bölgesi verilebilir. Belirtilen serbest bölgede 1996-2018 yılları arasında yapılan ticaret hacmi 51.452 milyar dolardır. Tek bir yılı örnek verecek olursak da Mersin Serbest Ticaret Bölgesini verebiliriz. 1995-2020 yılları arasında yapmış olduğu en yüksek ticaret hacminin yılı 2012’dir ve ticaret hacmi ise 3.832 milyon dolardır.

Ülkemizde bulunan toplam 19 serbest bölgenin Türkiye ekonomisine katkısının önemli bir boyutta olduğunu görmekteyiz. Yapılan ticaret ile ülkemize sağlanan katma değerin gün geçtikçe artması dileğiyle…

Hazırlayan: Fatma Zehra Ayhan