Samuray kılıçlarının keskinliğini ve sağlamlığını çoğumuz duymuşuzdur. Bir efsaneye dönüşen bu kılıçların sırrının ustalığında saklı olduğu söylenir. Ustanın el emeği bu kadar önemliyken ana malzemesinde de bir gizem yatıyor olabilir mi? Bu kılıçların bir efsaneye dönüşmesine katkıda bulunan esas malzemesi olan ‘tamahagane’ adlı özel çeliğin biraz daha fazla tanınması gerekir.

Bilindiği üzere çelik içerisinde C, Mn, Si, P ve S bulunduran demir alaşımlı bir malzemedir. Çeliğin mukavemet ve sertlik değerini içerisindeki karbon miktarı belirlemektedir. Çeliğin bileşimindeki diğer malzemeler de çeliğin özelliğini belirlemede etkin rol oynar. İşte tam bu noktada tamahaganeyi özel kılan faktörlerden biri karşımıza çıkıyor; bu çeliğin yapımında kullanılan siyah kum. Okyanustan çıkartılan bu volkanik siyah kumun içerisindeki bileşenler bu kılıçların sağlam olmasını sağlıyor. Bu kumun içerisinde öne çıkan önemli element ise manyetik özelliği ile demirdir.

Çelik üretimi sırasında karbon oranı yüksek olursa mukavemeti yüksek ancak kırılgan bir çelik elde ederiz. Düşük karbon oranlı bir çelik ürettiğimizde ise dayanıklı ama yumuşak bir çelik elde etmiş oluruz. Tamahaganeyi özel kılan siyah kum sayesinde karbon ve demir oranındaki denge samuray kılıçlarını kolay kolay kırılmayan, sert ve dayanıklı bir hale getiriyor. Bu kumlar günlerce eritilip istenmeyen yabancı maddelerden ayrılarak daha kaliteli bir hal alıyor.

Tamahaganenin malzemesini hazırladıktan sonra sıra üretim aşamasına geliyor. Bahsettiğimiz bu demir kumlarından yapılan çelik kilden yapılmış büyük bir kapın içerisinde elde edilir. Siyah odun kömürü ve siyah kum tabakalarıyla ateşlenerek kil kaplar seramiğe dönüşür. Bir hafta boyunca dışarıdan hava pompalayarak fırının içinin gerekli sıcaklıkta kalması sağlanır. Ardından kap açılarak içerisindeki tamahagane çeliği küllerinden temizlenerek elde edilir.

Hazırlayan: Hilal Ebru Tandoğan