Pulsar ya da diğer adıyla atarca nötron yıldızlarının farklı bir formu olarak karşımıza çıkmaktadır. Peki pulsar sahip olduğu hangi özellikler nedeniyle normal bir nötron yıldızından ayrılır ya da diğer anlamda pulsarın nötron yıldızının bir çeşidi olarak veya ayrı bir kategorisi olarak gösterilmesine neden olan farklılıkları nelerdir sorusuna geldiğimizde ise ilk önce nötron yıldızı kavramının ne olduğu üzerinde durmamız gerekli.

Büyük kütleli bir yıldızın sonu da büyüklüğüne yakışacak bir ihtişamla meydana gelir. Yıldızın sahip olduğu kütle çekimi, yıldızın dışına doğru olan basınca öyle üstün gelir ki yıldızın çekirdeğinde bulunan elektron ve protonlar bile buna karşı koyamaz ve bir araya gelerek nötronu oluştururlar. Yıldızın ölümü bir süpernova patlamasıyla gerçekleştiğinde geriye bir nötron yıldızı kalır. Bunun yanında büyük kütleli bir yıldız yok olmadan önce belli bir açısal momentuma da sahiptir. Yıldız süpernova patlaması ile bir nötron yıldızına dönüştüğünde sahip olduğu açısal momentumunu yıldızdan geriye kalan nötron yıldızına devreder. Bu açısal momentum yarıçapı kilometrelerce olan bir yıldıza aitken ondan çok daha küçük olan bir nötron yıldızına geçtiğinde bu açısal momentum nötron yıldızının kendi etrafında delicesine dönmesine neden olur. Pulsar ise yine kendi etrafında dönen bir nötron yıldızıdır. Fakat farkı ise manyetik kutuplarından (manyetik eksenlerinden) belli aralıklarla atım (elektromanyetik dalgalar, X-ışını) yapmasıdır. Buna ek olarak bu atımlar sese dönüştürülüp kaydedilebiliyor. Pulsarın bu atım döngüsü bir insan kalbinin atışına benzer ve düzenli bir ritme sahiptir. Ve pulsar bu görüntüsüyle adeta denizcilere yol gösteren bir deniz feneri izlenimi verir.

1967 yılında 24 yaşındaki Jocelyn Bell tarafından keşfedilen pulsarların sayısı günümüze kadar sürdürülen çalışmalar sonucu 1500’ ü aşmıştır. Günümüzde bilinen atarcalara Yengeç atarcası, Vela Atarcası, PSR B0329+ 54 vs. örnek olarak verilebilir.

Hazırlayan: Derya Şahin