Tanklar
7 Aralık 2019
Oğuz Atay
14 Aralık 2019

ExoPlanet

Güneş sistemimizi de içinde bulunduran Samanyolu galaksisi, yıldızlar ve gezegenlerin yanı sıra asteroitler, nötron yıldızları, bulutsular, tozlar ve gezegen uydularına da bugün ev sahipliği yapmaktadır. Genel kabul ile birlikte güneş sistemimizde 8 gezegen vardır. Dünyamızın da içinde bulunduğu bu gezegenler Güneş’ in yörüngesinde bulunurken, Güneş’ in etrafında da hareket etmektedir.

Bilim insanları hem Güneş sistemimiz hem de evren ile ilgili çalışmalarını sürdürüyor. Bunun yanında soru işaretlerinin bulunduğu farklı konular üzerinde de yoğunlaşıyorlar. Araştırmaların yoğunlaştığı bir diğer konu ise güneş dışındaki diğer yıldızlar ve exoplanet. Exoplanet, güneş dışı gezegen ya da güneş dışındaki diğer yıldızların yörüngesinde bulunan gezegenler olarak tanımlanır. Yapılan çalışmalar sonucunda bugün 4 bine yakın exoplanet keşfedildi. Herhangi bir exoplaneti teleskopla seçebilmek güçtür. Bu yüzden bilim insanları exoplanetleri tespit edebilmek için yıldızların hareketlerini izleme gibi bir yolu tercih ediyor. Yani yıldızın yörüngesinde bulunan gezegenlerin yıldız üzerinde oluşturduğu etkileri saptayarak bu gezegenleri buluyorlar. Mesela bir dış gezegeni bulmanın en iyi yollarından biri de titrek yıldızları izlemektir. Eğer bir yıldız yörüngesinde gezegenler bulunduruyorsa merkezinde dönerken merkezden biraz uzaklaşarak merkezinde döner. Bu da o yıldızın titriyormuş gibi izlenim vermesine neden olur. Fakat bu yöntem yalnızca yıldızın yörüngesinde bulunan Jüpiter gibi büyük gezegenlerin saptanmasında yardımcı olur. Dünya gibi Jüpiter’e kıyasla daha küçük olan gezegenlerde ise farklı yollar ile exoplanetler bulunmakta. NASA tarafından başlatılan Kepler projesi de bu konu üzerine olan çalışmaların ilerlemesinde büyük katkı sağlayan projelerden biridir. 2009 yılında Kepler adında bir uzay aracı fırlatan NASA bu amaca yönelik ilk adımları attı. Transit yöntemi ya da diğer adıyla geçiş yöntemi sayesinde Kepler çok küçük gezegenleri bile ayırt edebilip, saptayabiliyor. Geçiş yönteminin özünde ise şu yatıyor. Herhangi bir gezegen bir yıldızın önünden geçtiğinde bir geçiş yapmış olur. Bu geçiş sırasında da gezegen yıldızın önüne geçtiği için yıldızın ışığının bir kısmı gezegen tarafından absorbe edilir. Kısaca herhangi bir gezegen yıldızın önünden geçerken onun ışığını engelleyeceğinden yıldız daha az ışık yayar. Bu da bize yıldızın aslında yörüngesinde bir gezegene sahip olduğunu gösterir. Transit yöntemi, bize sadece exoplanetlerin bulunduğunu söylemez. O exoplanetin boyutu, sıcaklığı ve yörüngesinde olduğu yıldıza olan uzaklığı hakkında da bizlere ek bilgiler verir.

Hazırlayan: Derya Şahin 

Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.